سنجش توسعه‌یافتگی‌ کشاورزی استان‌های ایران با استفاده از تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی

تحقیق حاضر بر پایة 35 شاخص توسعة کشاورزی در زمینه‌های زیرساختی، نهادی، نیروی انسانی، مکانیزاسیون و بهره‌وری تولید، با استفاده از روش ترکیبی تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی به ارزیابی سطح توسعة کشاورزی استان‌های کشور پرداخته است. نتایج نشان داد که میزان توسعه‌یافتگی کشاورزی مناطق کشور به رغم تأثیرپذیری از شرایط و بسترهای طبیعی تا حدّ زیادی از عوامل انسانی و مدیریتی تأثیر پذیرفته است؛ به همین دلیل برخی استان‌های با ظرفیّت‌های مناسب طبیعی در زمینة کشاورزی، در سطح کمتر توسعه‌یافته یا توسعه‌نیافته قرار گرفته‌اند. با توجّه به اینکه مجموع حدّاقل فواصل آذربایجان شرقی برابر 51/4 بود و بالاتر از آستانۀ بالای فاصلة همگنی 331/4 d(+) = قرار گرفت، این استان، ناهمگن، امّا از نظر وضعیّت توسعة کشاورزی در بهترین شرایط شناخته شد. همچنین در گروه استان‌های همگن، مازندران، اصفهان، چهارمحال و بختیاری و تهران از نظر توسعه‌یافتگی کشاورزی (7001/0DL) به ترتیب در رتبه‌های بیست و ششم تا بیست و نهم قرار گرفتند. از این رو برای کاهش نابرابری‌های توسعة کشاورزی مناطق و استان‌های کشور، برنامه‌ریزی ناحیه‌ای و محلّی، تخصیص متوازن منابع، توجّه به مطالعات استعدادسنجی، تخصّص‌گرایی تولید و جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌تواند راهگشا باشد.